Crayon Tabibito

สูงขึ้นไปบนเทือกเขาแอนดีส ในประเทศเปรู ยังคงมีสะพานแขวนเชือกเก่าแก่แห่งหนึ่ง ที่แขวนพาดข้ามแม่น้ำที่ไหลเชี่ยว สะพานแขวนแห่งนี้เป็นมรดกทางกาลเวลาแห่งเดียว ที่ยังหลงเหลืออยู่จากยุคสมัยของอาณาจักรอินคา หนึ่งในอาณาจักรโบราณที่ใหญ่ที่สุดในทวีปอเมริกาใต้ ซึ่งเคยมีความรุ่งเรืองถึงขีดสุดในอดีต และสะพานในลักษณะดังกล่าว ก็เป็นผลงานจากการพยายามขยายขอบเขตแห่งความรุ่งเรืองนั้นมาก่อน จักรวรรดิอินคาเคยตั้งอยู่ทางตะวันตกสุดของทวีปอเมริกาใต้ มีอาณาเขตครอบคลุมตั้งแต่ป่าฝนที่ใหญ่ที่สุด อย่างอะเมซอน ทะเลทรายที่แห้งแล้งที่สุด อย่าง อาตากามา และเทือกเขาที่สูงที่สุดในโลกตะวันตกอย่าง แอนดีส อีกทั้งยังเป็นหนึ่งในอารยธรรมที่มีลักษณะเฉพาะตัวที่สุดในโลก พวกเขาพัฒนาอย่างโดดเดี่ยว จนกระทั่งถูกสเปนเข้ายึดครองในปี ค.ศ. 1532 พื้นที่ของจักรวรรดิตั้งอยู่ในที่ที่เต็มไปด้วยภูเขาสูงชัน หุบเขาลึก และแม่น้ำที่เชี่ยวกราก ดังนั้นเพื่อเชื่อมต่อเมืองต่างๆของชาวอินคา จึงจำเป็นต้องมีหนทางในการข้ามผ่านอุปสรรคทางธรรมชาติ ที่ยากลำบากเหล่านี้ เนื่องจากพวกเขาไม่มีเกวียน หรือรถม้าที่มีล้อ ถนนและสะพานของพวกเขา จึงได้รับการออกแบบมา เพื่อใ...

สวัสดีครับ ทุกคน ผมเพิ่งมีโอกาสได้กลับมาเขียนบล็อกอีกครั้ง หลังจากห่างหายไปเป็นเวลานานพอสมควร ช่วงนี้ผมเพิ่งกลับจากการไปเที่ยว ทางภาคอีสานเหนือของประเทศไทยกับครอบครัวมาครับ มีหลายๆที่ที่สวยงามและน่าประทับใจมาก และที่หนึ่งที่ผมอยากนำมาเขียนถึงก็คือ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติบ้านเชียง อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี นั่นเองครับ ซึ่งหลายคนคงทราบดีว่า ที่แห่งนี้คือสถานที่เก็บรวบรวมข้อมูล ของหลักฐานทางโบราณคดีที่สำคัญมากๆ จากพื้นที่ซึ่งได้รับการยกย่องให้เป็นมรดกโลก UNESCO ทางวัฒนธรรม ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2535 เป็นต้นมา สถานที่นี้มีความสำคัญอย่างไรต่อประเทศไทยเราบ้าง วันนี้จะมาเล่ารายละเอียดให้ฟังกันครับ การค้นพบครั้งสำคัญ ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2509 นักศึกษาสังคมวิทยาชาวอเมริกัน ชื่อ สตีเฟน ยัง ได้เดินทางไปยังบ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี เพื่อหาข้อมูลทำวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาตรี ว่าด้วยเรื่องการเมืองในหมู่บ้านท้องถิ่น ทางภาคเหนือของประเทศไทย ในระหว่างที่เขากำลังเดินอยู่บนพื้นดิน ที่มีการขุดพื้นที่เพื่อทำถนนนั้น เขาได้เดินสะดุดรากต้นนุ่น จนล้มลงกับพื้น ทันใดนั้นเมื่อกำลังลุกขึ้นยืน ก็พลันสังเกตเห็นว่ารอบๆนั้น เ...

หากใครเดินทางท่องเที่ยวไปในประเทศแถบเอเชียกลาง หรือไซบีเรีย เช่น มองโกเลีย คาซัคสถาน หรือ ทางตะวันออกของรัสเซียบางส่วน อาจจะได้เห็นรูปทรงอันคุ้นตาของเต็นท์ทรงกลมหลังใหญ่ๆ ที่หุ้มด้วยผ้าหรือหนัง ตั้งเรียงรายอยู่ตามทุ่งหญ้า หรือเนินเขาอันกว้างใหญ่ สิ่งเหล่านั้นคือบ้านของชนเผ่าเร่ร่อนหลายกลุ่มในเอเชียกลางและไซบีเรีย มีชื่อเรียกว่า Yurt (เยิร์ต) หรือ Ger (เกอ) ในภาษามองโกเลีย ซึ่งเป็นเต็นท์กระโจมอาศัยแบบชั่วคราว สามารถเคลื่อนย้ายได้ง่าย จึงเหมาะสำหรับชนเผ่าเร่ร่อน ที่ใช้ชีวิตด้วยการล่าสัตว์ป่า คำว่า Yurt สันนิษฐานว่ามาจากรากศัพท์ภาษาเตอร์กิชโบราณ ที่แปลว่า เต็นท์ หรือ ที่อยู่อาศัย ในภาษาตุรกีสมัยใหม่ คำนี้ถูกใช้เป็นคำพ้องความหมายของคำว่า "บ้านเกิด" และ "หอพัก" ในขณะที่ในภาษาอาเซอร์ไบจาน มันหมายถึง "บ้านเกิด" หรือ "มาตุภูมิ" ส่วนชื่อเรียกในภาษามองโกเลีย คือ Ger นั้น มีความหมายว่า "บ้าน" เช่นกัน ในขณะที่ชื่อเรียกภาษาคาซัก กับ คีรกิซ ให้ความหมายว่า "บ้านสักหลาด" และ "บ้านสีเทา" ด้วยความรู้สึกที่มองจากรูปร่างภายนอก ว่าห่อหุ้...

หากพูดถึงศิลปะทางดนตรีของเกาหลีนั้น ทุกคนย่อมรู้จักดนตรี K-Pop ที่โด่งดังไปทั่วโลกอยู่แน่นอนแล้ว แต่เกาหลีนั้น ก็มีมรดกทางวัฒนธรรมดนตรี ที่เก่าแก่มาแต่โบราณนานกว่านั้นมาก หลายๆคนอาจจะยังไม่เคยรู้จักถึงการแสดงดนตรีเช่นนี้ ซึ่งบางประเภทนั้น ชาวเกาหลีใต้ยกย่องให้เป็นมรดกของชาติ ที่ควรอนุรักษ์ไว้ในบัญชีเลยทีเดียว และต้องผ่านการฝึกฝน จนมีความรู้ความสามารถอย่างเชี่ยวชาญ จึงจะแสดงออกมาได้อย่างถูกต้อง วันนี้ผมจะมาเขียนให้ได้อ่านกันคร่าวๆ เกี่ยวกับการแสดงการเล่าเรื่องทางดนตรีชนิดหนึ่งของเกาหลี ที่เรียกว่า Pansori ซึ่งถูกยกย่องให้เป็น มรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้จากองค์กร UNESCO ด้วย การแสดง Pansori นั้นคือการเล่าเรื่องผ่านบทละครเสียงร้อง ที่ร้องประกอบกับเสียงกลอง และการร่ายรำด้วยพัด ชื่อเรียกนั้นประกอบขึ้นมาจากคำในภาษาเกาหลีสองคำ คือคำว่า Pan ซึ่งมีความหมายได้สองนัยยะว่า "การรวมตัวของผู้คน" หรือ "บทเพลงที่มีหลากหลายสีสัน" ส่วนคำว่า Sori นั้นหมายถึง เสียง การแสดงนั้นอาจกินความยาวนานถึงหลายชั่วโมง บางครั้งมากกว่าแปดชั่วโมงต่อหนึ่งบทละคร ผู้แสดง Pansori จะร้องเพลงตามเนื้อบทล...

เมื่อครั้งแรกที่ได้ยินเพลงนี้ ก็ประมาณเมื่อสิบกว่าปีที่แล้วเห็นจะได้ ตอนนั้นผมเปิดฟังเพลงอัลบั้มนี้จากหน้าเว็บเพลงของ National Geographic ที่แนะนำเพลงพื้นเมืองรอบโลกประจำสัปดาห์ สมัยนั้นยังไม่ได้รู้จักกับการร้องแบบ Overtone Singing เช่นนี้เท่าไหร่ แต่ก็เคยได้ยินเสียงร้องลักษณะนี้ ที่เรียกว่า การร้องเพลงจากลำคอ หรือ Throat Singing จากภาพยนตร์สารคดีบางเรื่องมาแล้วบ้าง ก็พบว่ามันมีเสน่ห์ น่าค้นหาดี ในตอนหลังที่ตัวเองได้ฟังเพลงหลากหลายขึ้น ก็ได้รู้จักผลงานของเจ้าของเพลงด้านบน อย่าง Huun Huur Tu และศิลปินที่ร้องเพลงแนวนี้ คนอื่นๆ จากสาธารณรัฐตูวา ของรัสเซีย อย่าง Sainkho Namtchylak และคนอื่นๆ จึงได้รับรู้เรื่องราวของการร้องเพลงจากลำคอ ที่เป็นเอกลักษณ์ของดินแดนแห่งนี้ ซึ่งได้รับขึ้นทะเบียนให้เป็น มรดกโลกที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติโดยองค์การ UNESCO เมื่อปี 2009 วันนี้ จึงมีโอกาสได้มาเขียนบทความเกี่ยวกับ การร้องเพลงจากลำคอ Tuvan Throat Singing ให้ได้อ่านกันสักเล็กน้อยครับ ความจริงแล้ว การร้องเพลงแบบ Overtone ในลักษณะของการร้องเพลงจากลำคอเช่นนี้ เป็นที่ฝึกฝนกันในหลายๆที่ของโลก โดยเฉพาะทางซีกโล...

ในการศึกษาดนตรีพื้นเมืองของโลก มีประเภทดนตรีต่างๆจากทั่วทุกมุมโลกที่เริ่มเป็นที่รู้จักในบรรดาผู้รักเสียงเพลง ตั้งแต่ดนตรีของชนเผ่าพื้นเมืองในทวีปแอฟริกา ไปจนถึงดนตรีทางศาสนาในตะวันออกกลาง ในจำนวนประเภทดนตรีมากมายเหล่านั้น ดนตรีของทวีปเอเชียตะวันออกอันห่างไกล เริ่มถูกนำมาศึกษา ค้นพบ และรับฟังโดยนักดนตรีชาวตะวันตกอยู่เสมอมา เป็นช่วงเวลาประมาณต้นปีทศวรรษ 2000 เมื่อนักร้องเพลงป็อบญี่ปุ่นกระแสหลักอย่าง Chtitose Hajime ได้นำพาให้ทั่วโลกรู้จักกับหนึ่งในเสียงเพลงพื้นเมือง ที่เป็นเอกลักษณ์มากที่สุดเสียงหนึ่งจากประเทศญี่ปุ่น ผู้คนก็เริ่มสนใจในวิธีการร้องเพลงที่โดดเด่นและสวยงาม ที่มีเพียงที่เดียวในโลก บนเกาะอะมามิ ของประเทศญี่ปุ่น เพียงเท่านั้น เสียงเพลงเฉพาะที่เรียกว่า Shima Uta หรือ เพลงของเกาะ Shima Uta เกิดขึ้นจากคำสองคำ คำว่า Shima เป็นภาษาญี่ปุ่น แปลว่า "เกาะ" มันสามารถแปลได้อีกอย่างว่า "ชุมชน" ในอะมามิ ซึ่งหมายความถึง เขตชุมชนภายในหมู่เกาะ Amami Oshima และเกาะอื่นๆใกล้เคียง ซึ่งเชื่อมโยงกับเหล่าหมู่เกาะที่อยู่ห่างไกลไปในทะเล และไม่ค่อยได้ติดต่อสื่อสารกับโลกภายนอก พวกเขา...

สวัสดีครับ กลับมาพบกันอีกครั้ง หลังจากที่ไม่ได้เขียนบล็อกมานานมาก มาคราวนี้ ก็จะมาเขียนเรื่องราวเกี่ยวกับระบำเลอกองของบาหลีต่อจากครั้งที่แล้ว หลังจากที่ได้แนะนำให้รู้จักเนื้อเรื่องละครรำเลอกองบางส่วน ที่เป็นที่รู้จักกันไปในสองตอนแรก มาในตอนนี้เราก็จะมาเขียนถึงลักษณะเฉพาะของระบำเลอกอง และความเป็นไปมันในปัจจุบันกันครับ ซึ่งแต่ละเนื้อเรื่องของระบำเลอกอง ที่เราได้ยกตัวอย่างในตอนที่ผ่านๆมา ก็จะมีความยาวของการแสดง ความเร็วของการร่ายรำ และบทบรรยาย ที่แตกต่างกันไป ซึ่งสามารถแสดงนานไปถึงชั่วโมงกว่าๆ ลักษณะการร่ายรำของระบำเลอกองบาหลีนั้น มีความซับซ้อนเป็นอย่างมาก ต้องใช้การเคลื่อนไหวของร่างกายประกอบกันหลายส่วน นักแสดงรำจะต้องสวมมงกุฏ ปลอกคอ และเครื่องประดับ รวมไปถึงตกแต่งดอกไม้ การแสดงบางชุดอาจจะใช้พัดในการประกอบการแสดง นอกจากนั้นยังมีวัตถุอื่นๆในการร่ายรำ สำหรับตัวละครที่มีความสำคัญ เช่น ตัวนกในเรื่อง ที่จะต้องใส่ปีกนกด้วย ในการแสดง นักระบำจะจุดหน้าผากด้วยจุดเล็กๆสีขาว ตามความเชื่อเรื่องโชคลาง ซึ่งมักจะทำได้ง่ายด้วยการใช้ยาสีฟัน ในการแสดงละครรำเลอกองนั้น ไม่มีบทสคริปต์สำหรับการพูด รายละเอียดของ...

สวัสดีผู้อ่านทุกท่านครับ วันนี้ผมมีโอกาสได้มาเขียนบล็อกของผมต่อ หลังจากหายไปค่อนข้างนาน ซึ่งในตอนนี้ผมตั้งใจจะมาเล่าถึงเรื่องราวของระบำเลอกองของบาหลีกันต่อ จากที่ทิ้งท้ายไว้จากตอนที่แล้ว ด้วยบางตัวอย่างของเนื้อเรื่องที่มักจะถูกนำมาแสดงเป็นละครรำเลอกองกัน ซึ่งในคราวนี้ก็จะมีเนื้อเรื่องอื่นๆอีกที่หลากหลายแตกต่างออกไป ตามความเชื่อทางศาสนาฮินดูของชาวบาหลีครับ มาต่อจากตอนที่แล้วกันด้วย เนื้อเรื่องของละครรำเลอกองที่มีชื่อเสียงอีกชุดหนึ่ง ชื่อว่า เลอกอง กุนตุล ครับ ซึ่งเนื้อเรื่องนี้ ประกอบไปด้วยการแสดงของนางรำที่เป็นเด็กสาวบริสุทธิ์รวมสองถึงหกคน ด้วยการร่ายรำพร้อมพัดในมือ ซึ่งกฏข้อห้ามสำหรับการคัดเลือกนางรำ นั่นคือ เด็กผู้หญิงที่จะขึ้นแสดงทุกคนนั้นจะต้องไม่อยู่ในช่วงมีระดูระหว่างที่ทำการแสดง ละครรำชุดนี้ค่อนข้างเป็นพิธีการ และมักจะจัดแสดงในเขตพระราชวัง ในคืนพระจันทร์เต็มดวง เนื้อเรื่องบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับนกกระสาขาวที่มีอยู่ในเรื่องเล่าพื้นบ้านของชาวบาหลี ด้านล่างนี้เป็นวิดีโอการแสดงเลอกอง กุนตุล ที่ผมประทับใจจากในยูทูป ซึ่งผมนำมาฝากให้ทุกท่านได้ชมกัน ลิขสิทธิ์ของวิดีโอเป็นของเจ้าของวิดี...

ตอนแรก ผมคิดว่าจะเขียนเรื่องระบำเลอกองในบล็อกนี้เฉพาะภาคภาษาอังกฤษเท่านั้น แต่พ่อๆแม่ๆที่คอยติดตามอ่านงานเขียนของผมอยู่ ช่วงนี้หลายๆท่านก็อยู่บ้านยาวๆ มีเสียงบ่นว่าอยากจะอ่านบทความของผมที่เป็นภาษาไทยบ้าง งานเขียนของผมช่วงนี้เน้นไปที่เขียนนิยายเรื่องยาว ผู้ใหญ่บางท่านอาจจะยังไม่พร้อมมีสมาธิจะติดตามอ่าน เลยตัดสินใจแยกเขียนบทความเกี่ยวกับเรื่องราวท่องเที่ยว วัฒนธรรม ที่บล็อกนี้ เป็นภาษาไทยอีกครั้งหนึ่งด้วย เผื่อผู้ใหญ่ที่เคารพทุกท่านที่ยังไม่เคยได้อ่านบทความภาคอังกฤษ หรือสนใจอ่าน แต่ไม่สามารถทำความเข้าใจภาษา ได้ร่วมรับรู้ แบ่งปันประสบการณ์ เรื่องราวเหล่านี้ ที่คิดว่ามีความน่าสนใจอยู่ไม่มากก็น้อย ผมจะทยอยเขียนสลับกันไปเรื่อยๆ ระหว่างไทยกับอังกฤษ เมื่อจบแต่ละหัวข้อหลักๆ ถ้ามีเวลาได้มาลงบทความที่นี่ตอนว่างๆนะครับ ตอนนี้จะขอเขียนเรื่องของระบำเลอกอง ที่เพิ่งลงภาคภาษาอังกฤษจบไปเมื่อครั้งที่แล้ว เป็นภาษาไทยอีกทีหนึ่ง ก็จะลงเป็นตอนๆไปเรื่อยๆ จนกว่าจะจบเรื่องนี้ สำหรับวันนี้จะเริ่มตรงกับบล็อกภาษาอังกฤษของตอนระบำเลอกอง ตอนที่ 2 ครับ สำหรับคนที่ไม่เคยได้ยินชื่อของระบำเลอกองมาก่อน มันคือ ละครรำพื้นเม...